Deall a defnyddio geiriau gwneud (berfau) mewn brawddegau syml
Understanding and using doing words (verbs) in simple sentences
Beth i'w wneud
• Bydd angen:
- Tedi a doli (neu ddau hoff degan).
- Cwpan, brwsh, eitem o fwyd, flanel.
• Rhowch tedi a doli allan a dwy eitem wahanol (e.e. cwpan a Brwsh). Dywedwch:
- ‘Gwnewch dedi yfed.’
- ‘Golchwch ddoli'
- ‘Gwnewch ddol yfed.’
• Gallech hefyd ofyn i’r plentyn wneud dol neu dedi i berfformio gweithred sydd ddim angen unrhyw eitemau ychwanegol (e.e. cysgu, rhedeg, hercian, eistedd, chwifio, clapio).
- ‘Gwnewch i dedi neidio.’
-‘Gwnewch i dedi eistedd.’
- ‘Gwnewch i ddol gysgu.’
• Pan fydd y plentyn wedi dilyn y cyfarwyddyd yn llwyddiannus, gofynnwch ‘Beth sy’n digwydd?’. Anogwch y plentyn i ddefnyddio ymadrodd dau air i ddisgrifio beth sy'n digwydd (e.e. 'tedi neidio’, ‘doli neidio’).
• Os nad yw’r plentyn yn ymateb neu’n defnyddio un gair (e.e. ‘neidio’), cynigiwch ddewis:
- Oedolyn: ‘Gwnewch dedi neidio.’
Mae'r plentyn yn dilyn y cyfarwyddiadau yn gywir.
- Oedolyn yn canmol: ‘Da iawn. Beth sy’n digwydd?’ (yn pwyntio at y tedi).
-Plentyn: ‘Tedi.’
- Oedolyn: ‘Ydy tedi’n cysgu neu’n neidio?’
-Plentyn: ‘Tedi neidio.’
What to do
• You will need:
- Teddy and doll (or two other favourite toys).
-Cup, brush, item of food, flannel.
• Put out teddy and doll and two different items (e.g. cup and flannel). Say:
- ‘Make teddy drink.’
- ‘Wash doll.’
-‘Make doll drink.’
• You could also ask the child to make doll or teddy perform an action that doesn’t need any additional items (e.g. sleep, run, hop, sit, wave, clap).
-‘Make teddy jump.’
-‘Make teddy sit.’
- ‘Make doll sleep.’
• When the child has successfully followed an instruction,
ask ‘What’s happening?’
Encourage the child to use a two-word phrase to describe
(e.g. ‘teddy jump’, ‘doll drink’).
• If the child doesn’t respond or uses a single-word (e.g. ‘jump’), offer a choice:
- Adult: ‘Make teddy jump.’
- Child follows instruction correctly.
- Adult praises: ‘Well done. What’s happening?’ (points to teddy).
- Child: ‘Teddy.’
-Adult: ‘Is teddy sleeping or teddy jumping?’
- Child: ‘Teddy jump.’